Tiểu sử
Ly Lan was born on July 16, 1957 in Binh Duong to a Vietnamese mother and a Chinese immigrant father. She spent her first eight years in her mother’s village Binh Nham before her father moved the family to Cho Lon (Chinatown in Ho Chi Minh City). She’s been living there since. With an undergraduate degree from the Teachers Training College and an M.A. at Wake Forest University (USA) she was a teacher for 17 years and has published 22 books including novels and collections of poetry, short stories, film scripts and essays. She is now finishing her most recent novel
Phỏng vấn, các bài viết về nhân vật
Trò chuyện với nhà văn dịch giả Harry Potter - Lý Lan
Chào chị Lý Lan. Sau một thời gian xa Sài Gòn, cảm giác của chị khi về nhà như thế nào?
Cảm giác trước nhất là hạnh phúc vì được về nhà mình, được sống giữa những người thân. Cảm giác thứ hai là hạnh phúc vì được nghe mọi người chung quanh nói tiếng nói như mình suốt ngày. Cảm giác thứ ba là hạnh phúc vì được ăn sướng miệng mấy thứ trái cây tươi tôi rất khoái: Sầu riêng, măng cụt, mít tố nữ, chôm chôm, cóc, ổi, mận, dâu da...
Sài Gòn có sức quyến rũ như thế nào đối với chị?
Đây là một thành phố hào phóng và bình dân. Năm bảy triệu con người đang sống trên từng tấc đất của thành phố này mới là Sài Gòn đối với tôi. Họ quyến rũ tôi bằng sự bí ẩn của sức sống và sự hồi sinh kỳ lạ. Sài Gòn là nơi muôn vạn người liên tục đến rồi ở lại rồi ra đi rồi trở về... Sài Gòn vẫn luôn hào phóng dang rộng cánh tay đối với tất cả.
Chị đã có điều kíện đi, học tập và làm việc ở Mỹ, chị có nhận xét gì về phụ nữ Mỹ?
Tôi có thể nói suy nghĩ của mình về một số phụ nữ Mỹ mà tôi có dịp tiếp xúc. Phần lớn họ có nghề nghiệp và coi trọng sự nghiệp của mình. Họ rất coi trọng sức khỏe bản thân, sức khỏe chứ không phải eo co. Dĩ nhiên họ cũng để ý và có chăm sóc đến vẻ đẹp bề ngoài, vì bản chất con người là yêu cái đẹp. Hiện nay họ có xu hướng coi trọng những giá trị gia đình, thế giới tâm linh, và đời sống tinh thần.
Chị từng là một nhà giáo, nay chỉ viết văn và dịch thuật, chị thích công việc nào hơn? Kinh nghiệm trong việc này có giúp ích cho việc kia không?
Tôi yêu thích tất cả những việc làm trên, vì đó đều là sự lựa chọn của tôi, và do luôn cố gắng trong công việc mình đang làm nên tôi có thành công nhất định và sự thành công này càng khiến mình yêu thích công việc hơn. Cả ba công việc trên đều hỗ trợ cho nhau: dạy học giúp mình luôn tiếp xúc gần gũi giới trẻ để văn của mình chậm già nua, dịch thuật giúp nâng cao trình độ tiếng Anh để dạy tốt hơn, viết văn khiến mình phải quan tâm đến con người và hoàn cảnh sống của họ, điều này giúp ích cho việc hiểu biết học sinh để dạy tốt hơn.
Chị có thể bật mí chút xíu về đời tư của chị không?
Tôi sinh ra ở Bình Nhâm, làng quê của mẹ tôi, một phụ nữ Việt, cha tôi là một di dân từ Triều Châu (Trung Quốc), tôi lớn lên ở Chợ Lớn. Tôi kết hôn với một người Mỹ khi cả hai chúng tôi đều đã qua tuổi thanh niên, đều đã mang đậm dấu ấn của nền văn hóa sản sinh ra mình trong suy nghĩ và lối sống. Chúng tôi đến với nhau vừa do sự say đắm của một tình yêu định mệnh, vừa có sự cân nhắc chín chắn cho một cuộc sống chung hòa hợp lâu dài. Chúng tôi hạnh phúc vượt qua những dị biệt văn hóa, bởi vì chúng tôi hòa hợp nhau trên căn bản con người.
Là người dịch Harry Potter sang tiếng Việt, chị muốn nói điều gì với những độc giả hâm mộ bộ sách này?
Nhiều bạn trẻ đọc Harry Potter bằng cả tiếng Việt lẫn nguyên tác để trau dồi tiếng Anh, và tôi cũng biết một số người không nói rành tiếng Việt (Việt kiều thế hệ thứ hai và người nước ngoài học tiếng Việt) cũng so sánh bản tiếng Anh và bản tiếng Việt để học tiếng Việt. Tôi hết sức tự hào và sung sướng về điều này. Và nhân đây xin cảm ơn các bạn đọc đã có lòng yêu mến.
Sau khi dịch xong Harry Potter chị sẽ làm gì?
Tôi viết truyện của tôi. Tôi có nhiều chuyện để viết lắm nhé: Một bộ tiểu thuyết tôi ấp ủ từ lâu về làng quê của tôi. Rất nhiều vấn đề về giới tính và chủng tộc và văn hóa mà tôi thường xuyên suy nghĩ và đang rất "bức xúc" để viết ra. Một tỷ chuyện về Sài Gòn - Chợ Lớn mà tôi tin là đủ để tôi viết suốt đời. Rồi kinh nghiệm hai năm du học ở Mỹ tôi đang hệ thống lại (từ những ghi chép và nhật ký của mình) để chia sẻ với các bạn trẻ. Và một bộ truyện thiếu nhi Việt Nam.
Chị được các đồng nghiệp trẻ cho là cởi mở và hết lòng giúp đỡ bạn trẻ, vậy chị có thể chia sẻ kinh nghiệm chút ít được không ạ?
Câu hỏi quan trọng nhất là câu mình tự hỏi và tự trả lời: mình đang sống cuộc đời mình như thế nào, cuộc sống có ý nghĩa gì không, liệu sau này có phải hối tiếc không, khi mà thời gian qua nhanh quá mà tất cả chúng ta chỉ sống có một lần? Cá nhân các bạn đang trải qua giai đoạn đầy thử thách của đời người (tuổi mười tám đôi mươi!) trong hoàn cảnh xã hội cũng đang trải qua rất nhiều thách thức để sinh tồn và phát triển trong một thế giới bất ổn. Tôi vừa lo sợ cho các bạn mà vừa hy vọng nơi các bạn, đôi khi tôi tức giận vì những điều các bạn làm có vẻ xu thời cạn nghĩ, đôi khi tôi ghen tỵ lòng dũng cảm, óc cầu tiến , trí sáng tạo và sự tự tin tự chủ mà tuổi trẻ các bạn có thừa, nhưng rất sâu và rất bền trong lòng tôi là lòng tin vào tương lai của các bạn, vì đó là tương lai đất nước này.
Nguồn từ TC Người Đẹp
Dịch Harry Potter là một cách xả hơi
Vì sao chị chọn cách xả hơi tốn nhiều thời gian này?
Tôi cần nhìn lại mình. Ba năm qua có quá nhiều biến đổi không lường trước được. Tôi đi học cao học về văn chương ở Mỹ, có dịp tiếp xúc với rất nhiều tác phẩm của các nhà văn á, Phi, Âu, Mỹ, rồi bị "cuốn theo số phận" - bỗng dưng lấy chồng là việc từ trước đến nay chưa bao giờ nghĩ tới. Tình cờ gặp cuốn sách mình thích thì dịch; không ngờ cuốn sách chiếm hết cả năm trời...
Nghĩa là do "đun đẩy" mà "Harry Potter" rơi vào tay chị. Chị có thể tiết lộ về bất ngờ sắp tới mà "Harry Potter" 5 mang lại cho độc giả VN chăng?
Tôi nghĩ khi viết tập 5, có lẽ bà J.K. Rowling gắng đưa vào những vấn đề thời sự, nhất là từ vụ khủng bố 11.9. Phe ác trở lại, sự đấu tranh giữa thiện và ác dữ dội hơn. Mối đe doạ của cái ác thường trực khiến người ta nghĩ đến một thế giới bất ổn, tai hoạ không biết lúc nào xảy ra. Chính vì thế mà tính hấp dẫn của câu chuyện tăng lên. Thế nhưng, dù có đẩy xung đột thiện ác lên cao thì các nhân vật của bà vẫn được đặt trong một thế giới an toàn. Người lớn trong sách làm tất cả để bảo vệ một thế giới trong sáng cho trẻ em.
Trước đó, trên mạng đã có "Harry Potter" 5 giả. Làm sao chị phân biệt được?
Một số độc giả và cả Vàng Anh có gửi cho tôi một bản. Bản này chỉ có 36 chương, mỏng chỉ bằng một nửa bản tôi đang dịch. Giọng văn không giống như văn của Rowling.
Chị "gặp" Rowling ở điểm nào?
Trong từng trang đều có những tình huống quyết liệt lẫn những tình tiết làm người ta yên tâm. Kỹ thuật của bà là tạo ra tình huống liên tục, chi tiết bất ngờ mà không phải suy tư cho lắm, nhưng cũng không rẻ tiền. Tâm lý nhân vật được nghiên cứu kỹ, phát triển tự nhiên phù hợp với bối cảnh của câu chuyện.
Người ta nói nhờ "Harry Potter" mà chị thu được "bộn tiền"?
Thù lao không có ý nghĩa gì so với việc tôi bay từ Mỹ về VN. Cũng không phải là nhiều như người ta nghĩ. Một tuần phải dịch một tập 100 trang cũng là một sự thúc ép. Đơn giản tôi chỉ muốn mình dịch cho trọn bộ.
Nếu không dịch sách, chị đã có thể dành trọn thời gian này để sáng tác?
Có người nói tôi nhờ "Harry Potter" mà nổi tiếng. Có lẽ nổi tiếng như một dịch giả. Nhưng tôi vẫn coi công việc chính của mình là sáng tác. Tôi cố gắng hoàn tất việc dịch trong năm nay. Có thể chỉ 4 tháng là xong.
Vì đâu chị không thể viết ra được những gì chất chứa trong ba năm sống rất nhiều xáo trộn?
Bởi qua Mỹ 2 năm tôi chỉ chú tâm vào học. Đọc rất nhiều. Việc đọc giúp tôi suy nghĩ rộng rãi, cởi mở, nghiên cứu những vấn đề liên quan đến văn hoá nước mình một cách cặn kẽ, cẩn thận hơn. Ngày trước tôi phạm một sai lầm trong đời là làm gì cũng tài tử, không coi viết văn như một nghề nghiêm túc, hay như một sứ mệnh mà chỉ để chơi chơi.
Đời người thoáng chốc, chị bắt đầu sốt ruột?
Đúng. Có thời khủng hoảng nghĩ rằng những gì viết ra chỉ là những thứ lăng nhăng, vớ vẩn. Song biến những ý tưởng khổng lồ trong đầu thành một cuốn sách là cực kỳ khó. Vì trong văn chương, sự chân thành hay những biện hộ, màu mè lên gân đọc lên là người ta biết ngay. Tôi đang trong thời kỳ tìm kiếm chính mình và thế giới đang sống. Dịch sách cũng ở trong hướng đó. Thực sự tôi cũng không biết mình đi đến đâu.
Và nghiệp văn sẽ kết thúc nếu chị có con?
Tôi gắng sống cho hết đời mình mà không đặt vấn đề có con hay không. Nói thật, tôi hơi bi quan về thế giới mình đang sống. Nếu mình có một đứa con, không phải vấn đề mình sẽ cực hơn vì nuôi nó, mà là mười mấy năm sau mình sẽ từ bỏ nó, để nó ở lại trong một thế giới ngày càng bất ổn hơn.
Có lẽ đó là cảm giác của người vừa đọc qua Harry Potter 5.
Nguồn từ Minh Thi
Đọc thêm về Lý Lan ở:
http://lylan.blogspot.com/
http://www.vietnamlit.org/lylan/index.html
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D154910880.-%3B)